رسانه خانۀ زیست شناسی
یادداشت هفته
به بهانه ویرایش جدید کتابهای درسی زیر ذره بین
با کتابهای زیر ذرهبین چه اهدافی را دنبال میکنیم؟
چندسالی است که رویکرد آزمونهای سراسری با تغییراتی بنیادی روبهرو شده است. درکنکورهای 1399 و 1400 با شیوهای جدید از طرح سؤالات روبرو شدیم که لازمة پاسخ دادن به آنها، تسلط کامل و بدون نقصِ کتابهای درسی را میطلبد! میزان این تغییرات به حدی بوده است که تقریباً همة کتابهای کمکآموزشی موجود در بازار را با چالش بزرگی روبهرو کرده است! ناشران مختلف در صددِ اعمال تغییرات در کتابهای چاپ شدة گذشته برآمدند، امّا واقعیت این است که باز هم دانشآموز قادر نیست با کمک این کتابها به اکثر سؤالات کنکور پاسخ دهد! آنچه در این میان بیش از همه جلب توجه میکند حجیم شدن کتابهای کمک آموزشی به دلیل توضیحات مفصل بهمنظور پوشش حداکثری سؤالات کنکور است. اما واقعیت در جای دیگری نهفته است؛ کتاب درسی! بله، کتاب درسی همان حلقة گمشدهای است که به آن توجه کمتری میشود و متأسفانه دانشآموزان، در بسیاری از اوقات، کتاب درسی را کنار میگذارند!
زیر ذرهبین بردنِ متن کتاب درسی، حاوی این پیام ساده است که:
کتاب درسی خیلی خیلی مهم است!
ما در این پروژهای که تعریف کردهایم اهداف زیر را دنبال میکنیم:
1 ـ تأکید بیشتر و بیشتر بر متن کتاب درسی
در حقیقت ذرهبین مؤلف روی متن کتاب درسی قرار میگیرد تا با نگاهی عمیق، دقیق و موشکافانه توجه دانشآموز را به نکات مورد نظر نویسندگان کتاب درسی، مدرسین و طراحان کنکور جلب نماید. ذرهبین مورد نظر توسط دبیری حرفهای، که خود تجربة تألیف، تدریس و طراحی آزمونهای مختلف را داشته است، روی متن کتاب درسی به حرکت درآمده است.
2ـ بررسی بسیار دقیقتر شکلها
تصاویر کتابهای درسی همواره از اهمیت بالایی در طرح تستهای خاص و متفاوت برخوردار بودهاند؛ اما زاویة دید طراحان کنکور، بهویژه در دو سالة اخیر [1399 و 1400] ، این پیام بسیار مهم را به داوطلبان شرکت در کنکور منتقل کرده است که به هیچ وجه نباید از کنار تصاویر کتاب به سادگی عبور کرد!
3 ـ احترام گذاشتن به گروه مؤلفین کتابهای درسی
گروه تألیف کتابهای درسی معمولاً از بین اساتید حرفهای و دبیران با تجربهای تشکیل میشوند که سالهای سال در این حوزه فعالیت کردهاند. استراتژی حاکم بر تألیف کتاب درسی توسط شورای عالی برنامهریزی تدوین و ابلاغ میشود. سیاستهای کلی این شورا باید بهطور کامل توسط گروه تألیف در نظر گرفته شود. ممکن است ما با خیلی از این سیاستگذاریها موافق نباشیم ولی باید واقعیت موجود را بپذیریم! در هر صورت این کتاب، کتاب درسی فرزندان ماست و در خاطرههای درازمدت آنها ماندگار خواهد شد. رجوع موشکافانه به مطالب کتاب درسی، دقیقاً احترام گذاشتن به همة اینهاست.
4 ـ بهراحتی نقاط ضعف کتاب درسی در مواجه با مثالهای کنکوری مشخص میشود
قطعاً یکی از نکات مهمی که در هنگام مطالعة کتابهای زیر ذرهبین مشخص میشود کاستیهای کتاب درسی است. ما تلاش کردهایم مثالهای کنکور را در جایگاه مناسب و مرتبط با متن کتاب قرار دهیم. دانشآموز با مقایسه این دو متوجه میشود که آیا میتواند با اطلاعات کتاب درسی از پَسِِ تستهای مطرحشده در کنکورهای گذشته بَربیاید یا خیر! با توجه به این موضوعِ کلیدی، تألیف کتابهای جدید با حجم کم که فقط نقاط ضعف کتاب را پوشش دهند نیاز جدیدی است که ناشران مختلف با آن روبهرو خواهند بود. ناشران باید دراین حوزه کتابهای جدیدی را طراحی و تألیف نمایند.
5 ـ جلوگیری از سردرگمی دانشآموزان در میان انبوهی از کتابهی کمکآموزشی موجود در بازار
کاملاً با شما موافقیم. اولین سؤالی که برای شروع مطالعة یک درس یا در آغاز سال تحصیل در ذهن همة دانشآموزان نقش میبندد این است: «کدام کتاب کمک آموزشی پاسخگوی نیاز من در آزمونهاست؟» و برای پاسخ به این پرسش هر دبیری کتاب مورد نظر خود را پیشنهاد میدهد و اینجاست که دانشآموزان با انبوهی از توصیهها روبهرو میشوند که قطعاً موجب سردرگمی خواهد شد. ما با قاطعیت توصیه و تأکید میکنیم که مطالعة دقیق کتاب درسی، آنهم با رویکرد زیرذرهبینی، از همان ابتدا دانشآموز را در مسیر واقعی موردِ نظر سیستم آموزشی و طراحان کنکور قرار میدهد. کتاب درسی زیرذرهبین کتابی است که مکمّل هر یک از کتابهای کمکآموزشی موجود در بازار است و موجب میشود دانشآموز با تسلط بیشتری به تجزیه و تحلیل سؤالات کنکور بپردازید.
6 ـ هم در ابتدای مسیر و هم در انتهای راه
درحقیقت رویکردِ تدوین این کتاب، کاربرد دوگانهای را در ذهن تداعی میکند. رویکرد اول قبل از مراجعه به سایر کتابهای کمکآموزشی است. در این حالت دانشآموز با نگاهی متفاوتتر و عمیقتر به سراغ این کتابها رفته و بیشترین استفاده را در زمان کوتاهی خواهد داشت. رویکرد دوّم، پس از مطالعة کتابهای کمکآموزشی است. در این حالت نیز یک دورة جمعبندی شیرین را با کتابهای زیر ذرهبین تجربه خواهد کرد. در هر دو حالت، کتاب درسی زیرذرهبین، یک دوست قابل اعتماد برای شما خواهد بود.
صمیمانه آرزو میکنیم کنکور سراسری، یکی از بهترین اتفاقهای زندگیتان باشد.
مصطفی پویان
مدیر خانه زیستشناسی